«Δεν είχα κανένα πρότυπο για να θέτω, να ορίζω ή να επιβάλω όρια. Θα επέτρεπα στα παιδιά, στα μέλη της οικογένειας και σε άλλους να με χρησιμοποιούν προς όφελός τους. Θα έκανα πολλά πράγματα για τους άλλους και δε θα έπαιρνα τίποτα σε αντάλλαγμα». ΜΚΒ σελ. 413

Στην αρχή της ανάρρωσής μας τα όρια ίσως να αποτελούν μυστήριο, επειδή οι περισσότεροι προήλθαμε από οικογένειες όπου δεν υπήρξε κανένα όριο. Ακόμη κι αν γνωρίζουμε τί είναι τα όρια ίσως να εξακολουθούμε να μην έχουμε το κουράγιο να τα θέσουμε.

Τα όρια μπορούν να είναι πολύ συγκεχυμένα και δυσβάσταχτα. Αλλά μέσα από τη δουλειά με τα Βήματα και τη συμμετοχή μας σε συγκεντρώσεις μαθαίνουμε από τους άλλους. Μιλάμε με άλλα μέλη των ΕΠΑ για διάκριση του πότε είναι σωστό να θέσουν ένα όριο και για τη γλώσσα που χρησιμοποιούν. Αρχίζουμε να αποκτούμε πίστη ότι και εμείς μπορούμε να κάνουμε το ίδιο.

Και τότε, μερικές φορές χωρίς καν να το σκεφτούμε, παρατηρούμε τον εαυτό μας να θέτει όρια με μέλη της οικογένειάς μας και με άλλους. Το άγχος μας αρχίζει να υποχωρεί γιατί ξέρουμε ότι είμαστε σε θέση να φροντίσουμε τον εαυτό μας με τη βοήθεια άλλων στο πρόγραμμα και της Ανώτερής μας Δύναμης. Ταυτόχρονα νιώθουμε λιγότερη μνησικακία.

Ενίοτε μπορεί να παραμένει δελεαστικό το να επιτρέπουμε τους άλλους να μας χρησιμοποιούν για να κερδίσουμε την αποδοχή τους. Ίσως να μοιάζει πιο εύκολο από το να υπερασπιζόμαστε τον εαυτό μας. Αλλά όταν βιώνουμε την αυτοεκτίμηση που κερδίζουμε όταν λέμε «όχι», ξέρουμε ότι αυτό είναι που θέλουμε πραγματικά.

Σήμερα θα έχω το κουράγιο να θέσω τα όρια που είναι σημαντικά για μένα.